نظام پیشنهادها(suggestions system ) که یکی از عناصر مدیریت مشارکتی می باشد، درکشورهای بسیاری بویژه در کشورهای توسعه یافته مورد توجه بوده است و به عنوان موتور متحرکه به آن نگریسته می شود. بسیاری از صاحب نظران یکی از عوامل مهم رشد و توسعه صنعتی و اقتصادی پرشتاب و اعجاب آور ژاپن را بهره گیری از این نظام می دانند.
تجربه چندساله استقرار و اجرای نظام پیشنهادها در سازمان های تولیدی و صنعتی کشور، اثرات و نتایج مثبت و ارزشمند این نظام را به خوبی نمایانگر است.
با توجه به تلاش مجدانه سازمان ها برای پویایی و بالندگی و عزم و همت ملی کشور برای رسیدن به رشد و توسعه پایدار، استفاده بهینه و فراگیر از این ابزار مدیریتی کارآمد از اهمیت و ضرورت خاصی برخوردار می باشد، در این نظام برای خلاقیت های کلیه اعضای سازمان ارزش شایسته قائـل شـده و در تصمیم گیـری ها از آنهـا استفـاده می شود.
این نظام با هدف بهره مندی از خرد جمعی و قوه تفکر کلیه کسانی که به هر نحوی با یک سازمان در ارتباط می باشد؛ تشکیل و تداوم می یابد؛ که موجب بهبود فرآیندها، ارتقای خدمات و رفع مشکلات سازمانی، کاهش هزینه ها و همچنین افزایش روحیه مشارکت افراد و رضایت آنان می گردد.
نگاهی اجمالی به تاریخچه نظام پیشنهادات در دنیا:
ژاپن اولین کشوری است که نظام پذیرش و بررسی پیشنهادها را در سال 1721 و به گونه ای استراتژیک و بنیانی مطرح و پیاده نموده است.
سال 1721 در اماکن مختلف ژاپن جعبه های کوچکی نصب گردیدند تا مردم نظرات خود را در این جعبه ها بیاندازند، این جعبه ها به دستور شوگان هشتم موسوم به «یوگوشیمین تو کوگاوا» بنیاد نهاده شده و همه شهروندان این جازه را داشتند که پیشنهادها، درخواستها و حتی شکایت هایشان را به این جعبه بیاندازند.
بنظر شوگان ها این روش بهترین مکانیسم جهت درک نظرات و دیدگاه های مردم نسبت به خط مشی های حکومتی بود.
پس از ژاپنی ها، این سوئدی ها بودند که از طریق تشکیل کمیته های سلطنتی و به گونه ای نهادینه شده حرکت نمودند، حرکتی قوی و محکم که هنوز پس از گذشت سالیان مدید، کشوری نتوانستند به این درجه محکم، نظام مند و نهادینه گر عمل نمایند. در سال 1742؛ کمیته های سلطنتی نظرات مردم را در تصمیم گیری های سازمانی دخالت نمودند زیرا می دانستند که هیچ چیز برای مردم ارزشمندتر از آن نیست که نظرات خود را در تصمیم گیری های خودشان بطور عینی و مشهود مشاهده نمایند.
پس از سوئدی های، ایتالیایی ها از آن بهره مند گردیدند ناوگان دریایی انگلیس در 1770 نیز بهترین و بیشترین بهره برداری را از این نظام داشت و این امر نشان داد که آنها با شنیدن صدای نیروهای خود اهمیت می دادند. روسیه نیز کشور دیگری بود که از زمان پطرکبیر برای اولین بار؛ نظرات مردم را راهگشا دانستند. کشورهای آلمان، امریکا و دیگر کشورها نیز کم کم وارد این فرآیند گردیدند.
مدیریت مشارکتی یک فرآیند مدیریتی است که بر پایه الگوهای مختلفی قابل اجرا است. نظام پیشنهادات یکی از ساده ترین، کارآمدترین، قابل اجراترین و نیرومندترین الگوهای مدیریت مشارکتی می باشد.
تعریف نظام پیشنهادات
عبارت است از یک نظام مدون برای فعال کردن ذهن افراد و به کارگیری ایده ها و نظرات آنان جهت حل مشکلات و نارسائیهای موجود و بهبود فعالیت های سازمان و همسوسازی هر چه بیشتر اهداف فردی با اهداف سازمانی و در نتیجه افزایش انگیزه و تعهد و تعلق سازمانی کارکنان نسبت به تمامی امور در سازمان
اصول زیربنایی نظام پیشنهادات:
- نیاز انسانها به احترام، برابری و اظهار وجود
- حمایت و پشتیبانی انسان از نظرات و دستاوردهای خویش
- کمال جویی مستمر انسان
- مشورت که مشارکت در عقول دیگران است.
- هدایت به بهترین تصمیم با داشتن نظرات متعدد
- شکوفایی و پرورش نیروی انسانی در فرآیند مشارکت
- نیاز به اطلاعات و نهی از منکر و عمل به «حی علی خیر العمل»
- نیاز به هماهنگی با تغییرات محیط بر تحول ملی و جهانی
« عالم تریم مردم کسی است که علم مردم را به علم خود بیفزاید».
هدف از استقرار نظام پیشنهادات در معاونت دانشجویی از سال شورای نظام پیشنهادات نظام پیشنهادات معاونت دانشجویی، فرهنگی به منظور ایجاد همکاری بیشتر و همدلی و همفکری صمیمانه میان کارکنان و مدیران و دانشجویان در جهت حل مسائل در مشکلات موجود یا بهبود وضعیت و تشویق آنان به ادراک بهتر از مسائل و فرآیندهای کاری از طریق تفکر و تجسس فردی و گروهی بر روی مسائل و ارائه راه حل های منطقی، عملی، علمی و پویا تشکیل گردیده است.
این فرآیند، فرآیندی داوطلبانه بوده است و در طی چند سال فعالیت، از فکر و اندیشه نو؛ کارکنان ساعی و اندیشه ورز بهره مند گردیده است.
اگر چه باید با شیوه های ترغیبی و تشویقی بیشتر و بهتر دانشجویان را نیز باید به وادی کشاند و از افکار نو و مبتکرانه آنان بهره مندی لازم به عمل آید.
در طی سالیان متمادی شورای نظام پیشنهادات این معاونت در کنار مدیران و کارشناسان و کارکنان مختلف و با دبیری یکی از کارشناسان در برهه های مختلف مسیر خود را طی نموده است و فراز و نشیب های زیادی را طی نموده است تا به وضعیت کنونی که زمینه و بستر مناسب جهت ایجاد تحول اساسی در آن فراهم می باشد؛ رسیده است.
در هر حال نظام پیشنهادات با هر شیوه و الگویی که اجرا گردد؛ از چهار جزء اصلی تشکیل شده است:
1. دریافت پیشنهادها
2. ارزیابی پیشنهادات و مشخص کردن پیشنهادها در جلسات
3. در جریان قرار دادن فرد پیشنهاد دهنده در خصوص پذیرش و یا رد پیشنهاد توسط فرم های مربوطه
4. پرداخت پاداشها و جوایز
5. اجرای پیشنهادها
ارکان نظام پیشنهادات در معاونت دانشجویی، فرهنگی:
1. دبیر شورا( دبیرخانه وشورا نیز به عهده نامبرده می باشد)
2. شورای پذیرش و بررسی پیشنهادات
3. کارشناسان جهت نظر کارشناسی در موارد خاص
مهمترین وظایف دبیر شورا:
1. تکثیر و توزیع فرم پیشنهادات
2. دریافت پیشنهادها و ثبت، دسته بندی و کدگذاری با هماهنگی شورای مرکزی در ستاد دانشگاه
3. عودت ته برگ فرم های پیشنهادها به فرد مذکور جهت پی گیری
4. تشکیل جلسات شورای پذیرش و بررسی پیشنهادها و دعوتاز اعضا
5. اعلام نتایج(رد یا قبول پیشنهادها) به پیشنهاد دهنده
6. شرکت در جلسات شورای مرکزی
7. هماهنگی های لازمه با معاون دانشجویی، فرهنگی و دیگر مدیران حوزه در صورت موارد خاص
8. ارتباط و ارسال نامه نظر کارشناسی از افراد زیر و متخصص در صورت تخصیص بودن پیشنهاد
9. ارسال پیام های ترغیبی به کارکنان حوزه
10. پاسخگویی به سؤالات و ابهامهای احتمالی
11. پی گیری اجرای پیشنهادهای پذیرفته شده
اعضای شورای نظام پیشنهادهای معاونت دانشجویی، فرهنگی:
- معاون دانشجویی، فرهنگی
- دبیر نظام پیشنهادهای معاونت
- مدیران حوزه
- کارکنان و کارشناسان علاقه مند